Parkinson

Parkinson

Parkinson is een progressieve hersenaandoening waarbij de aansturing van spierbewegingen wordt aangetast.

Oorzaak van de ziekte van Parkinson

Bij de ziekte van Parkinson ontstaat in de hersenen een tekort aan de neurotransmitter dopamine. Cellen die dopamine produceren, sterven langzaam af. Deze cellen bevinden zich vooral in een bepaald gedeelte van de hersenen, de substantia nigra. Door het dopaminetekort wordt de aansturing van spierbewegingen aangetast, er kunnen trillingen of trager bewegen optreden.

Symptonen van de ziekte van Parkinson?

Vaak is er sprake van trillen (tremor) en trager bewegen (bradykinesie), meestal meer uitgesproken aan een lichaamshelft. Trillen treedt met name op in rust. De fijne motoriek kan lastiger worden ( bijvoorbeeld het dichtkopen van een bloes en het strikken van veters). Ook wordt het handschrift kleiner.

Kenmerkend voor mensen met de ziekte van Parkinson zijn hun schuifelende pasjes. In sommige gevallen blokkeren ze tijdens het lopen. Dit wordt ook wel Freezing of Gait (FoG)genoemd. Er is vaak een maskergelaat, de spraak wordt zachter en ook het slikken kan problemen geven. Ook treedt er een toename van speekselvloed op (kwijlen).

Gevolgen van de ziekte van Parkinson

Parkinson is een progressieve aandoening, een ziekte die verergert na verloop van tijd. Naast stijfheid en trillen kunnen er andere problemen zijn. Vaak is de reuk al voor de diagnose verminderd, ook zijn slaapstoornissen (in de REM-slaap, heftige dromen) gerelateerd aan de ziekte van Parkinson. Daarbij is er verhoogde kans op dementie, depressie, moeite met ontlasting (obstipatie). Een veel voorkomende klacht is vermoeidheid, dit meldt zeker 50% van de patiënten. Seksuele problemen en problemen met plassen komen ook voor.

Diagnose van de ziekte van Parkinson

De diagnose wordt gesteld aan de hand van de symptomen. Meestal wordt een MRI-scan van de hersenen gemaakt om andere aandoeningen uit te sluiten. Een dergelijke hersenscan kan Parkinson echter niet aantonen. Met een andere scantechniek (DaT-scan) kan wel een tekort aan dopamine zichtbaar worden gemaakt. De eerste verschijnselen beginnen in de regel tussen 50 en 70 jaar, met de grootste kans tussen 70 en 80 jaar. Bij 10 % van de patiënten treedt het op jonge leeftijd op.

Behandeling van ziekte van Parkinson

De ziekte van Parkinson is niet geneesbaar. De behandeling is vooral gericht op het optimaliseren van het functioneren, vooral bij de motorische problemen. Fysiotherapie helpt om soepeler te kunnen bewegen, logopedie helpt bij de spraakproblemen en ergotherapie biedt ondersteuning om de gewone dagelijkse bezigheden langer zelfstandig te kunnen uitvoeren.

Er zijn verschillende medicijnen beschikbaar die gericht zijn op het aanvullen van het dopaminetekort. Levodopa (vaak kortweg dopa genoemd) is een van de bekendste middelen. Deze medicijnen genezen niet, maar kunnen het functioneren verbeteren. Stijfheid en traagheid verbetert over het algemeen goed met levodopa. Spraakstoornissen, slikproblemen en balansvermindering reageren niet goed op medicatie. Hiervoor zijn medebehandeling door logopedist, fysiotherapeut en ergotherapeut van essentieel belang.

In een gevorderd stadium kunnen deze 'gewone’ medicijnen onvoldoende werkzaam zijn, of zijn de bijwerkingen te groot. In het laatste geval zijn er drie geavanceerde behandelopties (2e lijns-behandeling):

• Apomorfine (chronische toediening van medicatie via een pomp)
• Duodopa (chronische toediening van leovodopa via een pomp)
• Deep Brain Stimulation, DBS (diepe hersenstimulatie - hersenoperatie)

Cijfers over de ziekte van Parkinson

De ziekte van Parkinson is een relatief veelvoorkomende hersenaandoening. In 2016 zijn 49.300 mensen met Parkinson geregistreerd bij de huisarts. Het begint meestal op latere leeftijd (tussen 50 en 60 jaar), en treft dus vooral ouderen. Toch is een klein deel van de patiënten, ongeveer 10%, jonger dan 40 jaar.

Hulpmiddelen bij Parkinson

Wij hebben op deze pagina een selectie aan hulpmiddelen gemaakt die voor verbetering in functioneren met parkinson zorgen.